Раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче, Етӗрне районӗнчи «Сурские зори» (чӑв. Сӑр шурӑмпуҫӗ) кану базинчен инҫех мар, урапа пӑр айне анса кайнӑ.
Subaru Forester урапа пӑрпа витӗннӗ юханшыв ҫине кӗрсе кайнӑ, ҫыранран инҫех мар кайсан 10 сантиметра яхӑн хулӑнӑш пӑр ӑна чӑтайман — урапа шыв айне кайма пуҫланӑ. Руль умӗнче 51 ҫулти водитель пулнӑ. Икӗ пассажир, хыҫалта ларакансем, ҫӑлӑнса юлнӑ.
Пӑр айне кайнӑ урапана хальлӗхе кӑларман, водитель ӳтне те тупман. Каярахпа пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарта пурӑнакан ҫемье Ҫӗнӗ ҫул каҫне «Сурские зори» кану базинче паллӑ тума палӑртнӑ.
МЧС ӗҫченӗсем хальлӗхе урапапа пӑр ҫине кӗме юраманни пирки аса илтереҫҫӗ.
Ҫак кунсенче Етӗрне районӗнчи «Присурье» (чӑв. Сӑрҫум) спорт комплексӗн 4-мӗш хутӗнче ирӗклӗ мелпе кӗрешекенсенсен тата теннис залӗ уҫӑлнӑ. Ӑна уҫнӑ ҫӗре Етӗрне хулин пуҫлӑхӗ Фоланин В.И., Етӗрне районӗн вӗрентӳ пуҫлӑхӗ Филимонов А.А., районти пуху депутачӗсем Матвеев А.Н. тата Мешков С.В. хутшӑннӑ. Ку зал Етӗрне район депутачӗ Матвеев А.Н. пулӑшнипе уҫӑлнӑ. Мешков С.В. ачасене кӗрешмелли хатӗрсем тата мечӗксем парнеленӗ.
Матвеев Александр Николаевича Етӗрне район администрацин Хисеп хучӗпе тата Чӑваш Республикин физкультурӑпа спорт Министерствин Тав хучӗпе чысланӑ.
Спорта юратакансем ирӗклӗ мелпе кӗрешекенсем хушшинче иртнӗ турнира курса савӑннӑ, ҫӗнтерӳҫӗсем Хӗл Мучи парнине тивӗҫнӗ.
Сӑнсем (23)
Кӑҫалхи ҫертме уйӑхӗнче Етӗрне районӗнчи Пӑчанар ачисем аслисемсӗрех шывра чӑмпӑлтатнӑ. Кӑкшӑм шкулӗнче 7-мӗш класра вӗренекен Павел Федотов шыв хӗрринче пулӑ тытса ларнӑ. Сасартӑк арҫын ачасем пулӑшу ыйтса кӑшкӑрма пуҫланӑ, Владимиров Максим инкеке лекнӗ-мӗн. Павел путма пуҫланӑ арҫын ачана шывран туртса кӑларнӑ, малтанхи пулӑшу парса ачана ҫӑлнӑ.
Раштавӑн 23-мӗшӗнче администраци залӗнче «Чӑваш Республикин пушартан хӳтӗлекен служба» учрежденийӗн ертӳҫи Валерий Филимонович Игнатьев Павел Федотова Чӑваш Республикин халӑх хӳтӗлевӗпе инкеклӗ лару-тӑру ӗҫӗсен патшалӑх комитечӗн Хисеп хучӗпе чысларӗ. Шкул ачине район ертӳҫи Владимир Иванов, администраци пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин, Кӑкшӑм шкул директорӗ Андрей Иванов саламларӗҫ, малашне те маттур пулма чӗнсе ырлӑх-сывлӑх сунчӗҫ, унӑн амӑшне хастар ывӑл ӳстернӗшӗн тав турӗҫ.
Сӑнсем (7)
Ҫитес ҫул пуҫламӑшӗнче Чӑваш Ен халӑхне интереслӗ самантсем кӗтеҫҫӗ. Кун пирки йӑлтах «Чӑваш Енре канма вӑхӑт» Ҫӗнӗ ҫул порталӗнче пӗлме пулать.
Кӑрлач уйӑхӗнче каникул вӑхӑтӗнче республикӑра пурӑнакансем тата хӑнасем районсемпе, хуласемпе паллашма пултарӗҫ. «Пӗр район юмахӗ» ҫулҫӳрев Ҫӗнӗ Шупашкарта, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче пулӗ.
Пӗрне е пур района та ҫитсе курма май пулӗ. Ун хыҫҫӑн кашнине флаер-маршрут ҫине пичет лартса парӗҫ. 5 района, Ҫӗнӗ ҫул академине ҫитсе пур пичете те пухакана 2016 ҫулта Лакрей вӑрманне тата «Шупашкар-Арена» пӑр керменне ҫулталӑкӗпех тӳлевсӗр ҫӳремелли абонемент парӗҫ.
Кӑрлачӑн 3-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районне ҫитӗҫ. Тепӗр кунхине вара Етӗрне районӗнче пулӗҫ. Кӑрлач уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шупашкар районне ҫула тухӗҫ. Тепӗр кунхине хӑнасене Ҫӗнӗ Шупашкар кӗтсе илӗ. Ҫиччӗмӗш кунхине Ҫӗрпӳ районӗнчи Тихвин мӑнастирӗнче кӗлӗ иртӗ.
Раштавӑн 23-мӗшӗнче Етӗрне районӗнче Литература ҫулталӑкӗпе сывпуллашрӗҫ. Малтанах райадминистраци залӗнче Етӗрне районӗн ҫӗнӗ энциклопедин 1-мӗш томӗн хаклавӗ иртрӗ. Энциклопеди 2 томпа кун ҫути курмалла. Кӗнеке Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленнӗ. Кунта 1700 ытларах статья. Ӑна пухса хатӗрленекенӗ Валерий Венедиктович Муравьев. Энциклопедире палӑрмалӑх ӗҫленисене тупса палӑртас ӗҫре 300 ытла автор тӑрӑшнӑ. Хаклавра район пуҫлӑхӗ Владимир Иванов, райадминистраци ертӳҫи Владимир Кузьмин, унӑн ҫумӗ Людмила Квасова, Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп редакторӗ Валерий Алексеев, район пухӑвӗн депутачӗсем, ял тӑрӑхӗсен ертӳҫисем, таврапӗлӳҫӗсем хутшӑнчӗҫ. Владимир Николаевич Кузьмин энциклопеди кӑларас ӗҫе хастар хутшӑннисене чунтан тав туса Хисеп хучӗсемпе чысларӗ.
Валерий Венедиктович 2006 ҫулта тухнӑ энциклопеди историне аса илчӗ. Ӑна вӗсем истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗпе, таврапӗлӳҫӗпе, Етӗрне районӗн Хисеплӗ гражданинӗпе Арсений Васильевич Изоркинпа пӗрле кӑларма тытӑннӑ. Етӗрне районӗн ертӳҫи Евгений Яранский пуҫарӑва ырланӑ, ҫапла майпа «Краткая Ядринская энциклопедия» кун ҫути курнӑ.
Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑмри шкулта та Литература ҫулталӑкне халалласа уяв иртрӗ. Ку шкулта вӗренекенсем чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ Людмила Иосифовна Александрова ертсе пынипе литература альманахӗсем кӑларса тӑраҫҫӗ, вырӑнти ҫыравҫӑсемпе тӗлпулусем ирттереҫҫӗ. Нумаях пулмасть, сӑмахран, Галина Зотова ҫыравҫӑ-таврапӗлӳҫӗпе курнӑҫрӗҫ.
Галина Зотова ачасене хӑйӗн кӗнекисемпе паллаштарчӗ, кӑҫалхи май уйӑхӗнче Константин Иванов ҫуралса ӳснӗ Слакпуҫ ялне, поэта халлалланӑ уява кайса курни пирки каласа кӑтартрӗ, сӑнӳкерчӗксемпе паллаштарчӗ. Кӑкшӑм ялӗн вулавӑш ертӳҫи Бундина Надежда Павловна Константин Иванов ҫулталӑкӗнче туса ирттернӗ ӗҫсемпе паллаштарчӗ.
Уявра Кӑкшӑм шкулӗн учителӗсемпе вӗренекенӗсем «Нарспи» поэма сыпӑкӗсене пӑхмасӑр каларӗҫ. Пухӑннисем патне хӑнана Нарспипе Сетнер, Сенттипе Тӑхтаман килчӗҫ.
Кӑҫал вырӑс халӑх поэчӗ Сергей Есенин ҫуралнӑранпа 120 ҫул тултарчӗ. 4-мӗш класра вӗренекенсем поэтӑн юратнӑ сӑввисене пӑхмасӑр каларӗҫ.
Уява вырӑнти поэтсене те хӑнана чӗннӗ. Е.Б. Кркалевская тата Ф.
Чӑваш Енре аптекӑна тивертсе яракана… йытӑ шыраса тупма пулӑшнӑ. Вӑл полицейскисене ирсӗр ҫын йӗрӗ ҫине ӳкме пулӑшнӑ.
Раштав уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ирхине Етерне хулинче аптека ҫунма тытӑннӑ. Ҫулӑм хатӗр-хӗтӗре, эмелсене, сӗтел-пукана тӗп тунӑ. Специалистсем аптекӑна такам чӗртсе яма пултарнине палӑртнӑ.
Вырӑна оперативлӑ ушкӑн ҫитнӗ. Ҫав йышра Блэк ятлӑ йытӑ та пулнӑ. Йытӑ хурах йӗрӗ ҫине ӳксе полицейскисене ҫурт патне илсе ҫитерекен сукмакпа ертсе кайнӑ. Унти пӗр хваттерсенчен пӗринче унччен те судпа айӑпланнӑ, Муркаш районӗнче пурӑнакан арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл ун чухне преступлени йӗрӗсӗнчен хӑтӑлма тӑрӑшнӑ.
Халӗ кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарас ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
«Ирӗклӗх» общество организацийӗ влаҫа Чӑваш Енре Улӑп скульптурине лартма сӗнсе ҫыру янӑ пулнӑ. Ӑна Етӗрне районӗнчи М-7 ҫул хӗррине лартма сӗннӗ.
Нумаях пулмасть ЧР Министрсен Кабинечӗ ҫырӑва хуравланӑ. Чӳкӗн 23-мӗшӗнче янӑ ҫырура ЧР Правительствин председателӗн ҫумӗ Алла Салаева алӑ пуснӑ.
«ЧР Правительстви мифологи сӑнарӗсен палӑкӗсене лартма хирӗҫ мар. вӗсем халӑх историне кӑтартаҫҫӗ пулсан кирлӗ. Анчах, пирӗн шухӑшпа, сӑнарсен пӗлтерӗшӗ Чӑваш Ен шайӗнче кӑна мар, Раҫҫей шайӗнче те пултӑр», — тенӗ унта. Вырӑсла вариантне те илсе кӑтартар. «Правительство ЧР не против установки на территории ЧР новых памятников значимым мифологическим персонажам прошлого. Памятники нужны, если они отражают важную страницу истории народа. Однако в выборе персонажей для памятника нужно, на наш взгляд, руководствоваться значимостью героя в масштабах не только Чувашии, но и страны (как бы она ни называлась в разные времена), а также необходимостью увековечения имен людей, которые жили на нашей земле, прославляли наш чувашский край. Безусловно, это воины, защищавшие нашу страну в разные времена от захватчиков; это наши деды и прадеды, возрождавшие нашу страну из руин Великой Отечественной войны».
Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑнарти чи кивӗ ҫурта тинех юсама тытӑннӑ. Ӑна капюсав программипе килӗшӳллӗн юсанӑ.
Икӗ хутлӑ ҫурт юсав хыҫҫӑн самаях ҫӗнелнӗ. Унччен ҫынсене хӑрӑк пӑрӑхсем, кивӗ электропралук канӑҫсӑрлантарнӑ. Халӗ вара ку йӑлтах — хыҫра.
Подъездсенче электроэнергие перекетлес тӗллевпе ятарлӑ лапмӑсем лартнӑ. Электрощитовой те ҫӗнӗ. Ҫавӑнпа халӗ электросеть хваттерсенче йӗркеллех ӗҫлӗ.
Ҫуртра 15 ҫемье пурӑнать. Пурте халӗ кӑмӑллӑ. Ҫурт тӑррине ҫеҫ улӑштармалли юлнӑ. Унран шыв анать. Ҫынсем ӑна кӑҫал юсасса кӗтеҫҫӗ. Тӳре-шара шантарать-ха та…
Район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ Андрей Кириллов каланӑ тӑрӑх, капюсава 15 ҫуртра ирттернӗ. Пӗтӗмпе 2 миллион та 200 пин тӑкакланӑ. Аукцион ирттернипе 827 пин тенкӗ перекетлеме май килнӗ.
Анчах халӗ капюсавшӑн пурте укҫа хывмаҫҫӗ. Республикипе илес тӗк, Ҫӗмӗрле, Тӑвай, Етӗрне районӗсенче халӑхӑн 30 проценчӗ ҫеҫ тӳлет.
Паян, чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери ырӑлӑх кунӗ. Ҫак кун 1998 ҫулта Токиора Ырӑлӑхшӑн пӗтӗм тӗнчери юхӑмӑн пӗрремӗш конференцийӗ иртнӗ. Унта чылай ҫӗршыв хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.
«Ырӑ тума йывӑр-и? Паллах, ҫук», — тесе ӑнлантарнӑ Етӗрнери ача-пӑча вулавӑшӗнче ӗҫлекенсем асӑннӑ хулари 2-мӗш вӑтам шкулта 3-мӗш «б» класра вӗренекенсемпе курнӑҫсан.
Тӗлпулӑва вӗсем виҫӗм кун йӗркеленӗ.
Ыркӑмӑллӑх урокӗнче ырӑ туни пӗр-пӗрин кӑмӑлне ҫӗклени, хавас кӑмӑл парнелени пирки калаҫнӑ. Ачасене вӗсем «ырӑ кӑмӑл» сӑмахпа ҫыхӑннӑ ваттисен сӑмахӗсене аса илме ыйтнӑ. Ӑшшӑн йӑл кулнин пӗлтерӗшне те уҫса панӑ. Унтан пурте пӗрле пулса «День рождения кота Леопольда» (чӑв. Леопольд кушакӑн ҫуралнӑ кунӗ) мультфильмри «Если добрый ты» (чӑв. Эсӗ ырӑ пулайсан) юрра аса илнӗ.
-0.7 °C